We lijken aan de vooravond te staan van een nieuwe printer revolutie. De 3D-printer wordt namelijk steeds verder ontwikkeld en populairder voor particulieren en bedrijven. Het is zaak dat de techniek de samenleving niet bedreigt, maar verrijkt.
Het gaat snel met de ontwikkeling van de 3D-printer: onlangs verschenen filmbeelden van een uitgeprint plastic pistool dat ook werkelijk kan schieten. In korte tijd werd de blauwdruk voor dit vuurwapen al 100.000 keer gedownload. Het is nu dus voor iedereen mogelijk om thuis, relatief eenvoudig, wapens uit de printer te laten rollen. Een zorgwekkende ontwikkeling, die terecht allerlei vragen oproept over de vrije beschikbaarheid en de mogelijke gevolgen hiervan.
Deze vragen zijn niet alleen juridisch van aard (hoe kunnen we het bezit van deze wapens verbieden en dit handhaven), maar ook ethisch: wat zijn de consequenties van een techniek die mensen vrije toegang geeft om ieder gewenst voorwerp te kunnen printen? Hoe kan deze techniek bijdragen aan onze kwaliteit van leven?
Het is zinvol om deze discussie niet te beperken tot ethische vragen over geprinte wapens, maar ook te denken over de betekenis en de impact van 3D-printing als geheel op individuen en de samenleving.
Toegankelijkheid3D-printing is fundamenteel verschillend van de tot nu toe gebruikte techniek, omdat het in principe alle ontwerpen en voorwerpen toegankelijk maakt voor iedereen. Waar voorheen gebrek aan kennis of de beschikbaarheid van grondstoffen een belemmering vormden om iets te maken, wordt dit door 3D printing aanzienlijk vereenvoudigd en goedkoper gemaakt.
Producten worden zo toegankelijk voor mensen die daar voorheen niet of nauwelijks over konden beschikken. We zijn ook niet langer afhankelijk van producten die door anderen worden aangeboden, maar kunnen thuis op ieder gewenst ogenblik printen wat we wensen.
Een kapot onderdeel van een apparaat kan thuis worden gedownload. We kunnen in de toekomst schoenen printen die volledig zijn afgestemd op de kenmerken van onze voeten. Het lijkt zelfs al mogelijk om een eetbare pizza uit te printen. Precies wanneer en hoe we het zelf willen. Dit heeft niet alleen consequenties in materiële zin, maar ook op een fundamentele manier impact op wie we zijn als mens en op de samenleving.
Grenzen van individuele vrijheid3D-printing-on-demand lijkt ons ultieme vrijheid en onafhankelijkheid te geven. We worden steeds meer individuen die niets en niemand meer nodig hebben, omdat we alles zelf kunnen realiseren. Het is maar de vraag in hoeverre dat ook bijdraagt aan een betere kwaliteit van ons leven.
Juist die vrijheid en onafhankelijkheid maken het mogelijk dat mensen ongezien op een zolderkamer kunnen werken aan een printbaar pistool. Waar liggen de grenzen van individuele vrijheid? Hebben mensen naast individualiteit niet juist ook behoefte aan sociale verbondenheid, waarbij sprake is van een zekere mate van afhankelijkheid?
Een ander punt dat samenhangt met deze nieuwe technologie is het idee van maakbaarheid. Als met 3D-printing alles zo eenvoudig maakbaar wordt, kunnen we dan nog wel leven met onvolmaaktheden? Zeker wanneer het medische 'prints' betreft, die lichamelijke functies niet alleen nabootsen maar zelfs verbeteren, is de nodige reflectie gewenst.
AfwegingskaderHet is daarom belangrijk dat we ons niet blindelings laten leiden door wat technisch allemaal mogelijk is, maar juist ook kijken naar wat nodig is om een techniek als 3D-printing te laten bijdragen aan een goede kwaliteit van leven. Dat vraagt om zorgvuldigheid in alle fases: bij de ontwikkeling van de techniek zelf, het design, het ontwerpen van blauwdrukken en de beschikbaarheid ervan.
Daarbij is het zinvol om niet alleen te kijken naar gemak en kostenbesparing, maar ook andere waarden mee te laten wegen in de afweging. Ik denk aan waarden als verantwoordelijkheid, eerlijkheid, gemeenschap, duurzaamheid, menselijkheid en zorgvuldigheid. Dat het Amerikaanse ministerie van defensie de blauwdrukken van het 3D-pistool van internet heeft laten verwijderen, is een duidelijk signaal dat veiligheid en zorgvuldigheid hier prevaleren boven individuele vrijheid.
Genoemde waarden kunnen zo dienen als afwegingskader om gewenste mogelijkheden volop de ruimte te geven, terwijl ongewenste consequenties tijdig kunnen worden ingedamd. Goede reflectie vooraf in de hele samenleving voorkomt dat deze veelbelovende techniek ongecontroleerd met ons aan de haal gaat of erger nog, in handen komt van weer een nieuwe Breivik.
0 reacties:
Een reactie posten